Gmina Inowłódz

Gmina Inowłódz położona jest w województwie łódzkim, w południowo-wschodniej części powiatu tomaszowskiego. Powierzchnia gminy wynosi 98 km² i obejmuje swym zasięgiem 11 miejscowości: Brzustów, Dąbrowa, Inowłódz, Konewka, Królowa Wola, Liciążna, Poświętne, Spała, Teofilów, Zakościele, Żądłowice. Liczba ludności 3940 mieszkańców, gęstość zaludnienia 39,5 osób/ km².

Centralne usytuowanie w kraju oraz bliskość ośrodków miejskich, takich jak: Opoczno (18 km), Tomaszów Mazowiecki (20 km), Rawa Mazowiecka (30 km), Łódź (67 km), Radom (70 km) i Warszawa (107 km), decydują o bardzo dobrej dostępności gminy.

Gmina Inowłódz usytuowana jest po obu stronach Pilicy, na terenie dawnej Puszczy Pilickiej. Ciekawa, urozmaicona rzeźba terenu, malowniczość krajobrazu  w połączeniu z bogatymi zasobami leśnymi (60% obszaru gminy) decyduje o jej atrakcyjności turystycznej. To jeden z największych kompleksów leśnych w środkowej Polsce, uformowany w Spalski Park Krajobrazowy, obejmujący swym zasięgiem m.in. niezwykle cenne siedliska w obrębie rezerwatów: Gać Spalska, Konewka, Spała i Żądłowice.

Na terenie gminy, dla zachowania szczególnie cennych przyrodniczo kompleksów, wydzielono również Obszary Natura 2000,: „Lasy Spalskie” oraz „Dolina Dolnej Pilicy”.

Inowłódz należy do najstarszych miejscowości w Polsce. Już od 1086r. spogląda z  inowłodzkiego wzgórza, ufundowany przez Władysława Hermana, przepiękny kościółek św. Idziego. Z zachowanych źródeł wynika, że w 1145 r. istniały tu, prócz kościółka, m.in. karczma i komora celna. Prawa miejskie osada otrzymała w połowie XIV w. W  tym czasie z inicjatywy króla Kazimierza Wielkiego, w sąsiedztwie przeprawy przez Pilicę wybudowano zamek i otoczono miasto murem obronnym.

W swojej przeszłości Inowłódz miał duże znaczenie wynikające z usytuowania na granicy jednostek administracyjnych. W połowie XIII w. lewobrzeżna strona Pilicy była najdalej na północ wysuniętym skrawkiem Ziemi Łęczyckiej. Gród Inowłodzki bronił przejścia przez Pilicę z Małopolski. Na początku XIV w. Inowłódz wszedł w skład Królestwa Polskiego i pełnił ważną rolę w systemie obronnym kraju. Do połowy XVII w. na zamku rezydowali kasztelanowie inowłodzcy. W 1655 r. stoczył tu zwycięską bitwę ze Szwedami Stefan Czarniecki.

Drugą historyczną miejscowością na terenie gminy Inowłódz jest Spała, założona w przepięknym otoczeniu Puszczy Pilickiej. Jej początki wiążą się prawdopodobnie z obecnością ok. XVII w. młyna wodnego w posiadaniu rodziny Spałów (stąd nazwa miejscowości). Zasobność tutejszych lasów w zwierzynę sprawiała, że polowali tu książęta i  królowie polscy (m.in. Władysław Jagiełło, Kazimierz Jagiellończyk), a w czasie rozbiorów władcy Rosji. W okresie międzywojennym Spała została letnią rezydencją prezydentów II Rzeczypospolitej. W 1922 r., z inicjatywy prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w centrum miejscowości został zbudowany drewniany kościółek w stylu zakopiańskim.