Gmina Szczekociny

Powierzchnia gminy: 136 km².

Ludność: ok. 8,2 tyś mieszkańców.

Charakter gminy: rolniczy, z zarysowaną funkcją turystyczno rekreacyjną.

Dominują użytki rolne (70% powierzchni) i tereny leśne (22%).

W skład gminy wchodzą: miasto Szczekociny i 18 sołectw - Bonowice, Brzostek, Bógdał, Chałupki, Drużykowa, Goleniowy, Grabiec, Gustawów - Małachów, Ołudza, Przyłęk, Rędziny, Rokitno, Siedliska, Starzyny, Szyszki, Tęgobórz, Wólka Ołudzka, Wólka Starzyńska.

Gmina położona w północno-wschodniej części woj. śląskiego, w powiecie zawierciańskim.

Graniczy z gminami: Kroczyce, Irządze, Pilica, Żarnowiec (należą do LGD „Perła Jury”), Lelów (woj. śląskie), oraz należącymi do woj. świętokrzyskiego gminami Moskorzew, Secemin i Słupia. Geograficznie obszar należy do Wyżyny Przedborskiej i Niecki Nidziańskiej zaliczanych do Wyżyny Małopolskiej.

Przez centrum gminy przebiegają drogi krajowe DK46 (Kielce - Częstochowa) i DK78 (Kielce - Katowice), oraz droga wojewódzka DW795 (Szczekociny - Secemin). Gminę przecina Centralna Magistrala Kolejowa, oraz linia kolejowa nr 64 (Koniecpol - Kozłów), jednak aktualnie nie funkcjonuje żadna stacja lub przystanek.

Architektura obronna :

1. Szczekociny – Las Gąszcze doskonale zachowane umocnienia ziemne niemieckiej linii A2 (OKH Stellung A2). wykonanych w 1944r.

2. XII w. grodzisko stożkowate typu nizinnego, zlokalizowane wśród łąk i stawów na Pilicy około 2,5 km na południowy wschód od Szczekocin.

Budownictwo ludowe i przemysłowo-gospodarcze :

1. Zachowane zespoły tradycyjnej zabudowy typu okół, m.in. w Ołódzy i Wólce Ołódzkiej.

2. W Grabcu i Rokitnie pojedyncze, XIX w. domy i budynki gospodarcze kryte strzechą.

3. Młyny w Dolinie Pilicy (5 w tym jeden spalony) i Dolinie Krztyni (3 i kuźnica w Bonowicach) 

Inne (cmentarze, wybitne kapliczki, miejsca pamięci, …) :

1. Kopiec Prusaków - zbiorowa mogiła polskich żołnierzy Insurekcji Kościuszkowskiej 1794 r.

2. Kopiec Głowackiego (poza terenem gminy, na żółtym Szlaku Kosynierów).

3. Kopiec Kościuszkowski (poza terenem gminy, na żółtym Szlaku Kosynierów).

4. Szczekociny – na starym cmentarzu parafialnym przy ul. Krakowskiej znajduje się pomnik upamiętniający powstańców styczniowych, obok pomnika jest pojedynczy grób powstańca.

5. Szczekociny, ul. Jana Pawła II

Pomnik poświęcony pamięci żołnierzy poległych na frontach II wojny światowej.

6. Szczekociny, ul. Krakowska, cmentarz parafialny, "stary cmentarz"

Grób zbiorowy wojenny: uczestników Powstania Styczniowego: Jan Nowacki, Marcin Mrożek, Piotr Osetek, Feliks Staszewski, Aleksander Jarmundowicz i Paulin Pasierbiński– pom.nagr.

7. Szczekociny, ul. Cmentarna, cmentarz komunalny

Mogiła Antoniego Groblewskiego, żołnierza wojsk napoleońskich.

8. Szczekociny, ul.  Cmentarna,, cmentarz komunalny

Grób wojenny Jana Kusia, żołnierza Wojska Polskiego 8 Pułku Ułanów, który poległ we wrześniu 1939 roku - pom.nagr.

9. Szczekociny, ul. Cmentarna, cmentarz komunalny

Mogiła wojenna Stanisława Stradomskiego, żołnierza Armii Krajowej zamordowanego przez hitlerowców 15 sierpnia 1944 roku.

10. Szczekociny, ul. Kościelna

Pomnik (w kształcie nagrobku) upamiętniający bitwę pod Szczekocinami w czasie Powstania Kościuszkowskiego.

11. Szczekociny, ul. Żeromskiego

Pomnik ofiar faszyzmu, wzniesiony w 20 rocznicę zwycięstwa nad faszyzmem.

12. Przyłęk, cmentarz parafialny

Grób wojenny nieznanego żołnierza Wojska Polskiego, poległego podczas kampanii wrześniowej 1939 roku - pom. nagr.

13. Rokitno, cmentarz parafialny

Grób symboliczny mieszkańców Rokitna i okolic pomordowanych w obozach koncentracyjnych w latach 1942-44 -pom. nagr.

14. Rokitno, cmentarz parafialny

Grób funkcjonariusza MO kpr Henryka Kucypera, poległego 2 lipca 1945 roku - pom.nagr.

15. Rokitno, cmentarz parafialny

Grób funkcjonariusza MO kpr Jana Malczyka, poległego 2 września 1945 roku - pom.nagr.

16. Rokitno, cmentarz parafialny

Grób funkcjonariusza MO szer. Bolesława Matyi, poległego 11 kwietnia 1945 roku - pom.nagr.

17. Szczekociny, ul. Śląska

Pomnik ku czci żołnierzy 8 Pułku Ułanów Ks. J. Poniatowskiego Krakowskiej Brygady Kawalerii oraz mieszkańców poległych w obronie miasta z hitlerowskim najeźdźcą 3 września 1939 roku.

18. Szczekociny, ul. Krakowska, cmentarz parafialny, "stary cmentarz"

Grób Piotra Marcinkowskiego, uczestnika Powstania Styczniowego - pom.nagr.

19. Szczekociny, ul. Cmentarna, cmentarz komunalny

Grób zbiorowy wojenny żołnierzy 3 i 8 Pułku Ułanów, poległych w obronie ojczyzny 3 września 1939 roku - pom. nagr.

20. Rokitno, cmentarz parafialny

Grób funkcjonariusza MO kpr Józefa Malczyka, poległego 11 maja 1945 roku - pom.nagr.

21. Szczekociny, ul. Cmentarana, cmentarz komunalny

Grób wojenny nieznanego partyzanta, poległego w 1943 roku - pom.nagr.

22. Przełęk, cmentarz parafialny

Grób zbiorowy wojenny Piotra Pośpiecha i Jana Misztala poległych w boju z hitlerowcami - pom.nagr.

23. Szczekociny, ul. Krakowska, cmentarz parafialny, "stary cmentarz"

Mogiła symboliczna poległych w obozach zagłady w latach II wojny światowej.

24. Szczekociny, ul. Krakowska, cmentarz parafialny, "stary cmentarz"

Pomnik ku czci Franciszka Wojciechowskiego, Zygmunta Kabały, Antoniego Ledwocha i Franciszka Koceli zamordowanych w Katyniu w 1940 roku.

25. Szczekociny, ul. Aleja Zwycięstwa

Pomnik ku czci Stanisława Stradomskiego ps „Żbik”, żołnierza Armii Krajowej oraz bezimiennych członków Ruchu Oporu poległych w latach II wojny światowej.

26. Rokitno, Szkoła Podstawowa

Tablica upamiętniająca bohaterów walk o wolność narodu oraz 10 rocznicę odzyskania niepodległości.

27. Rokitno, Szkoła Podstawowa

Tablica upamiętniająca ochotników – żołnierzy Polskiej Organizacji Wojskowej walczących w latach 1918-1921 w legionach polskich.

28. Szczekociny, Plac Tadeusza Kościuszki

Kamień z tablicą upamiętniający VI wieków miasta Szczekociny.

29. Szczekociny, Plac Tadeusza Kościuszki

Pomnik Tadeusza Kościuszki.

30. Starzyny, strażnica Ochotniczej Straży Pożarnej

Tablica upamiętniająca sierżanta Stefana Kucharka, żołnierza Batalionów Chłopskich z Grupy „Jana” poległego 23 lipca 1944 roku.

31. Grabiec 52 

Tablica upamiętniająca utworzenie we wsi Grabiec 4 sierpnia 1940 roku chłopskiej organizacji wojskowej o nazwie Bataliony Chłopskie. Tablicę odsłonięto w 52.rocznicę tego wydarzenia. 

32. Goleniowy, przy drodze Goleniowy Przybyszów

Zbiorowa mogiła wojenna rotmistrza Aleksandra Edelsteina i siedemnastu nieznanych Powstańców Styczniowych poległych w boju pod Sprową 4 grudnia 1863 roku.

Obszary szczególnie atrakcyjne turystycznie :

1. Dolina Pilicy – spływy kajakowe, obserwacje przyrodnicze, wędkarstwo, wędrówki piesze, wycieczki rowerowe, turystyka konna, narciarstwo biegowe, turystyka industrialna (młyny i inne obiekty techniczne związane z energią płynącej wody).

2. Rzeka Krztynia - spływy kajakowe, obserwacje przyrodnicze, wędkarstwo, turystyka industrialna (młyny i inne obiekty techniczne związane z energią płynącej wody).

3. Pole Bitwy pod Szczekocinami - turystyka historyczna.

4. Obszar Progu Lelowskiego - wędrówki piesze, wycieczki rowerowe, turystyka konna, narciarstwo biegowe, etnografia (budownictwo ludowe).