Bąkowa Góra
97-510 Ręczno
GPS:
51°08'23"N
19°51'36"E
Ruiny obronnego zamku rycerskiego (XIII/XIV w.) w Bąkowej Górze (na szczycie Bąkowej Góry, 282 m n.p.m.) - niegdyś znanej siedziby rycerzy rozbójników.
Istnienie murowanego fortalicjum w Bąkowej
Górze koło Przedborza zawdzięczamy Zbigniewowi Bąkowi herbu Zadora,
synowi Zbigniewa Bąka seniora, jednego z najbardziej zaufanych dworzan
Władysława Jagiełły. Budowla wzniesiona została w połowie XV wieku
na korzeniu starszego, drewnianego założenia. Po śmierci Zbigniewa
w roku 1489 obiekt trafił w ręce Jarosława Łaskiego i Andrzeja oraz
Piotra z Bnina, biskupa włocławskiego. Nie wiadomo dziś dokładnie,
jak nowi właściciele podzielili się spadkiem — wiadomo natomiast, że
w XVI stuleciu dwór przeszedł w posiadanie rodziny Małachowskich,
którzy nieznacznie go przebudowali i odnowili — świadczą o tym fragmenty
dekoracyjnego tynku a także skromne zdobienia okien. W przeciągu następnych
lat gmach wielokrotnie zmieniał gospodarzy aż do początku XVIII wieku,
gdy został opuszczony. Prawdopodobnie tego przyczyną były zbyt grube
mury i niewielkie otwory okienne, które ograniczały dostęp promieni
słonecznych do wnętrza, wskutek czego panował tutaj ziąb i ciągły półmrok.
W latach 20. XX wieku właściciele Bąkowej Góry Potoccy starali się
odnaleźć zamkowe lochy. Starania te nie przyniosły jednak żadnych
efektów, pogorszyły natomiast stan i tak już zrujnowanego obiektu. W
latach 80 ubiegłego stulecia na terenie fortalicjum przeprowadzono
badania archeologiczne połączone z jego odgruzowaniem i odchwaszczaniem.
Aktualnie znajduje się ono w rękach prywatnych.
Murowany dwór usytuowano
na cyplu wzniesienia, na miejscu drewnianego gródka, wewnątrz dookolnego
wału. Zbudowany z piaskowca gmach o wymiarach 32x14 metrów miał dwa ryzality,
z których wschodni stanowił wjazd do zamku. Budynek był co najmniej dwukondygnacyjny,
być może posiadał trzy kondygnacje. Istnieje też przypuszczenie, że
jeden ze wspomnianych ryzalitów był wyższy i pełnił funkcję wieży. Obecnie fortalicjum
to malownicza ruina z dobrze zakonserwowanymi, wznoszącymi się na
wysokość kilku metrów grubymi murami, w wyższych partiach po rekonstrukcji.
Ruinę można obejrzeć od zewnątrz.
- teren „Bąkowej Góry” (układ przestrzenny i krajobrazowy), nr rej.: 285 z 22.11.1982
- ruiny zamku, XIV, nr rej.: 193/X-3 z 12.08.1948 i z 1.02.1962 oraz 214 z 27.12.1967